الزامات جراحي زيبايي

بي ترديد زيبايي ظاهري جايگاهي والا نزد انسان ها دارد. انسان ها تنها به دنبال حفظ زيبايي خود نيستند بلکه در پاره اي موارد ) به اجبار يا اختيار ( به دنبال کسب زيبايي يا باز گرداندن زيبايي از دست رفته هستند. يکي از روش هاي تحقق آرمان مزبور، انجام عمل جراحي زيبايي و ترميمي است. تأمل در ماهيت و ساختار اين عمل جراحي، حاکي از اين است که عمل جراحي مزبور، داراي خصوصيتي است و آن اين است که برخي از متقاضيان اين عمل جراحي، اجباري به انجام اين عمل ندارند...
جراحي زيبايي شامل انجام دادن کليه جراحي هاي زيبايي صورت از جمله بيني، پلک، ابرو، گونه، پيشاني، گردن و زيبايي بدن است که ممکن است تقليلي ( مثل برداشتن چربي ) يا تقويتي باشد ( گذاشتن پروتز ). به طور کلي منظور از عمل جراحي زيبايي، جراحي هايي است که بدون ضرورت پزشکي خاص و صرفاً به منظور زيبايي انجام مي شود و براي تغيير و زيباسازي يا رفع آسيب هاي ظاهري بخشي از صورت يا بدن انجام مي شود و يکي از حساس ترين نوع عمل هاي جراحي است که بيشتر به علت تشويق و ترغيب خانواده، دوستان همسر، فاميل و نزديکان، پزشکان ماهواره و تلويزيون انجام مي شود. عمل جراحي زيبايي به دو دسته تقسيم مي شود:

الف - عمل جراحي ضروري:

انجام عمل جراحي دراين گونه موارد، ضروري است مانند بروز آثار سوختگي در شخص بيمار يا پيدايش عيوب ظاهري در نتيجه تصادف و.. که در اين گونه موارد، ناگزير ازانجام چنين عملي است.

ب- عمل جراحي تحسيني:

در برخي موارد، عمل جراحي با هدف زيباسازي بيمار صورت مي گيرد بي آن که انجام عمل مزبور ضرورت داشته باشد.

انگيزه هاي اعمال جراحي زيبايي عبارتند از:

الف- انگيزه هاي درماني:

بروز حوادث ناگوار و پيش بيني نشده همچون سوختگي و تصادفات ممکن است موجب از بين رفتن يا کاهش توانايي جسمي يا روحي و باعث از بين رفتن يا کاهش زيبايي ها و محاسن بيمار شود. بازگرداندان بيمار به وضعيت عادي و حفظ سلامت جسماني وي امري ضروري است. عمل جراحي زيبايي مي تواند به منظور رفع مشکلات مزبور و نيز براي رفع بد شکلي هايي که در افراد به صورت مادر زادي وجود دارد انجام شود.

ب- انگيزه هاي رواني:

در پاره اي از موارد انجام اعمال جراحي زيبايي و ترميمي به منظور رفع ناتواني جسمي نيست. بيمار ممکن است به دليل عوامل رواني ( مثلاً زشتي چهره، جدا کردن انگشت يا دندان اضافي ) ناگزير از انجام عمل باشد و نيز گاهي فرد به خاطر تشويق هاي ديگران و اظهار نظر اقدام به اين کار مي کند.

ج - فرار از کيفر:

مجرمان و متهمان جرايمي از قبيل سرقت، قتل و کلاهبرداري ممکن است به منظور فرار از چنگال عدالت، مقامات قضايي و محاکمه، براي آنکه شناسايي و دستگير نشوند دست به عمليات جراحي پلاستيکي و ترميمي بزنند.

د- انگيزه هاي شغلي:

تغيير در چهره اشخاص ممکن است دلايل فني و شغلي داشته باشد. هنرمندان و هنرپيشه هاي تئاتر و سينما ممکن است به منظور ظاهر شدن در نقشي خاص و ارائه نقش مناسب، ناگزير از انجام عمل جراحي ترميمي و زيبايي باشند.
بررسي انجام عمليات جراحي زيبايي منوط به تحقق شرايطي است. رعايت شرايط فوق از اهميت ويژه اي برخوردار است چرا که عدم رعايت برخي از شرايط، منجر به مسئوليت مدني پزشک مي شود. شرايطي که براي انجام عمليات جراحي زيبايي ضرورت دارد عبارتست از:
1- انجام عمل جراحي، منجر به ضرر نشود.
2- پزشک متخصص، عهده دار عمل شود.
3- عمل جراحي با اذن مريض باشد.
4- پزشک بيمار را از خطرات احتمالي آگاه سازد.
5- روش ديگري با خطرات کمتر براي درمان بيمار وجود نداشته باشد.
6- انجام عمل جراحي، مخالف نصوص شرعي نباشد.
7- موازين شرعي در آن مورد ملاحظه قرار گيرد.
بندج ماده 126قانون مجازات اسلامي، صحت هر عمل جراحي را منوط به تحقق دو شرط مي داند:
الف- رضايت بيمار يا نمايندگان قانوني وي يا سرپرستان.
ب - ضرورت رعايت موازين علمي و فني و نظامات دولتي.
وجود شروط فوق به تنهايي مورد لحاظ نيست بلکه شروط مزبور بايد مجتمعاً وجود داشته باشند. همچنين وجود شروط مزبور بايد در ابتدا وجود داشته باشد و تا پايان درمان نيز باقي بماند.
برخي از نويسندگان، در خصوص شمول ماده مزبور، به عمل جراحي زيبايي ترديد کرده اند و معتقدند که عمل جراحي زيبايي هنگامي مشمول شرايط مندرج در ماده مزبور است که در راستاي درمان و معالجه باشد همانند برداشتن انگشت اضافي. ( با وجود اين بايد توجه داشت که ماده 126 قانون مجازات اسلامي ضابطه عامي است که در کليه اعمال جراحي بايد اجرا شود و انحصار آن به عمل جراحي ضروري، فاقد وجاهت قانوني است. بر اين اساس پزشک معالج مکلف است پيش از انجام عمل جراحي زيبايي، نسبت به کسب رضايت بيمار يا متقاضي درمان اقدام نمايد و در صورت عدم امکان، از نمايندگان قانوني يا سرپرستان وي کسب رضايت کنند. همچنين رعايت قواعد و ضوابط قانوني ناظر به انجام عمل جراحي درانجام عمل جراحي شرط است. بنابراين چنانچه پزشک معالج در درمان بيني بيمار تخصص داشته باشد، نمي تواند برخلاف اصول پزشکي نظامات عمل کند و عضو ديگر بيمار را درمان کند.
منبع مقاله :
نشريه زيبايي سالم، سال هفتم، اول و پانزدهم دي ماه 1393